Το αφελές επιχείρημα του «Δεν έχω τίποτα να κρύψω» και η ιδιωτικότητα

Έλα μωρέ αφού δεν έχω τίποτα να κρύψω, γιατί να με νοιάζει για τα προσωπικά δεδομένα μου; Αν σκέφτεσαι έτσι, δώσε μου μερικά λεπτά να σου εξηγήσω γιατί είσαι λάθος.

Η πρόσφατη διαρροή προσωπικών δεδομένων από μισό δισεκατομμύριο λογαριασμούς του Facebook, στην οποία περιλαμβάνονται όπως δείξαμε, το κινητό του Χαρδαλιά μέχρι και του Mark Zuckerberg, είναι άλλη μία ευκαιρία για να πούμε πόσο σημαντικό είναι να μη συμπληρώνουμε όλα τα πεδία ή να δηλώνουμε ψεύτικα στοιχεία στα προφίλ μας.

Τα προσωπικά δεδομένα είναι προσωπικά, όχι δημόσια αλλά πολύς κόσμος δυστυχώς δεν το καταλαβαίνει, προτάσσοντας το επιχείρημα του «Δεν έχω τίποτα να κρύψω».

Αυτό που πιστεύει πολύς κόσμος είναι ότι το Facebook, η Google, η Apple, η Microsoft και η Amazon, συλλέγουν τα δεδομένα μας απλά για να μας προτείνουν διαφημίσεις και να βελτιώσουν την εμπειρία μας στις υπηρεσίες τους. Αν ήταν τόσο απλά τα πράγματα δε θα είχαμε κανένα πρόβλημα. Όπως όμως μας απέδειξε το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, με τα δεδομένα αυτά μπορεί οποιαδήποτε εταιρία να δημιουργήσει ψυχολογικά προφίλ, με απώτερο σκοπό την αλλαγή της ψήφου μας, δηλαδή την αλλαγή των «πιστεύω» και της συμπεριφοράς μας. Αν και αυτό το πράγμα έχει ήδη συμβεί και αποδειχτεί, πολύς κόσμος συνεχίζει να λέει ότι «Δε με νοιάζει αν με παρακολουθούν, δεν κάνω κάτι κακό και δεν έχω τίποτα να κρύψω».

Ο Edward Snowden αναφερόμενος στο απόρρητο και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στο Reddit και το συχνά επαναλαμβανόμενο επιχείρημα «Αφού δεν έχω τίποτα να κρύψω, γιατί να με νοιάζει για το απόρρητο ;»:

Το επιχείρημα ότι δεν σας ενδιαφέρει το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή επειδή δεν έχετε τίποτα να κρύψετε, δεν διαφέρει από το να λέτε, ότι δεν σας νοιάζει η ελευθερία του λόγου επειδή δεν έχετε τίποτα να πείτε.

Πραγματικά δεν έχεις τίποτα να κρύψεις;

Αν λοιπόν φίλε μου δεν έχεις όντως τίποτα να κρύψεις, απάντησέ μου σε παρακαλώ στις εξής ερωτήσεις:

1. Γιατί έχεις κουρτίνες στο σπίτι σου; Γιατί δηλαδή δεν επιτρέπεις στην κουτσομπόλα από απέναντι να βλέπει ανά πάσα στιγμή τι συμβαίνει μέσα σε αυτό;
2. Γιατί δεν ποστάρεις αύριο στο Facebook, πόσα αυτοκίνητα ή ακίνητα έχεις, πόσα λεφτά έχεις στον τραπεζικό λογαριασμό σου και το ύψος του μισθού σου;
3. Άσχετα με τις πολιτικές πεποιθήσεις σου και για να διευρύνεις τους ορίζοντές σου, μπορεί να θέλεις να διαβάσεις το «Ο Αγών μου» του Αδόλφου Χίτλερ ή το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» των Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς. Θα το έκανες εύκολα σε δημόσιο χώρο, γνωρίζοντας ότι ο μέσος άνθρωπος θα σε έλεγε «φασίστα» ή «κουμούνι»;
4. Θα σε πείραζε να σου φέρνει ο ταχυδρόμος τα πακέτα και τους φακέλους σου ανοιγμένα και χρησιμοποιημένα;
5. Γιατί δεν ποστάρεις στο Facebook πώς αισθάνεσαι για το αφεντικό σου, αφού δεν έχεις κάτι να κρύψεις;
6. Στις συνεντεύξεις για μια νέα θέση εργασίας είσαι απόλυτα ειλικρινής με το μελλοντικό αφεντικό σου; Αφού εγώ κι εσύ δεν έχουμε κάτι να κρύψουμε, γιατί υπάρχουν άπειρα άρθρα στο ίντερνετ σχετικά με το «Πώς να φερθείς σε μία συνέντευξη για εργασία»;
7. Συμπεριφέρεσαι το ίδιο στη δουλειά σου μπροστά στους συναδέλφους σου και το ίδιο όταν βρίσκεσαι με τους φίλους σου;

Ας κάνουμε όμως και ένα κοινωνικό πείραμα. Δώσε το κινητό σου σε ένα φίλο σου και πες του να μπει σε όλες τις εφαρμογές, να διαβάσει τα μηνύματα και τις σημειώσεις σου, να ρίξει μια ματιά στο ιστορικό του browser και ούτω καθεξής. Θα του επέτρεπες να στείλει στις επαφές σου όσα πιστεύει ότι δεν πρέπει να γνωρίζουν οι άλλοι;

Αν λοιπόν κάτι από όλα τα παραπάνω σου «κλοτσάει», τότε ενδιαφέρεσαι για τα προσωπικά δεδομένα, γιατί τα προσωπικά δεδομένα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την προσωπική ζωή γενικότερα. Μία λαϊκή ρήση λέει ότι «καλύτερα να σου βγει το μάτι, παρά το όνομα» και στην κοινωνία που ζούμε έχουμε δει άπειρους «παρεξηγημένους» ανθρώπους, τους οποίους η κοινωνία έχει αδίκως βάλει στο περιθώριο. Πρέπει λοιπόν να έχουμε έναν ασφαλή χώρο για να πειραματιστούμε και να κάνουμε τα λάθη μας, μακριά από τα μάτια της κοινωνίας και αυτός δεν μπορεί να υφίσταται αν δεν υπάρχει σεβασμός στα προσωπικά δεδομένα.

Αυτή η αφέλεια μπορεί να φέρει άσχημα αποτελέσματα

Σύντομα ο νομοθέτης θα ασχοληθεί με τα προσωπικά δεδομένα και θα προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για αυτά. Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει όχι μόνο τη διαχείρισή τους, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο μεταδίδονται, δηλαδή το «end-to-end encryption». Ως γνωστόν οι νόμοι είναι γενικοί για να καλύπτουν όλες τις δυνατές περιπτώσεις. Η γενικότητα όμως φέρνει παραφράσεις του νόμου ή «παραθυράκια» όπως συνηθίζουμε να λέμε και όπως έχει πει ο σοφός λαός «κοντά στα ξερά, καίγονται και τα χλωρά».

Ο νόμος λοιπόν δε θα λέει «πώς θα διαχειρίζεται το Facebook τα προσωπικά δεδομένα», αλλά «πώς θα διαχειρίζονται ΟΛΟΙ τα προσωπικά δεδομένα» και αν καταλήξουμε σε ένα αποτέλεσμα το οποίο δε σέβεται τα προσωπικά μας δεδομένα, η εφαρμογή του νόμου μπορεί να ξεπεράσει τον ψηφιακό κόσμο και να έρθει στον πραγματικό.

Για παράδειγμα σε μία κοινωνία όπου δεν υπάρχει αυτή η μέριμνα, θα μπορούσε η αστυνομία να μπαίνει όποτε θέλει στο σπίτι σου και να σε αναστατώνει, απλά και μόνο με την υποψία ότι έχεις κάνει κάτι κακό. Επίσης θα μπορούσε το κράτος να κόβει όποτε θέλει την πρόσβαση σε σελίδες ή υπηρεσίες του ίντερνετ που θεωρεί ότι είναι βλαβερές για τον κοινωνικό ιστό, ενώ θα μπορούσε να εγκαταστήσει παντού κάμερες και να σε παρακολουθεί όπου και αν πας με το πρόσχημα της «ασφάλειας». Αν όλα αυτά σου φαίνονται σα να βγήκαν από ταινία επιστημονικής φαντασίας, τότε μάλλον δε ζεις στην Τουρκία, τη Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν και σε τόσες άλλες χώρες που εφαρμόζουν τέτοιου είδους πρακτικές.

Επειδή λοιπόν έχουμε δικαίωμα στην προσωπική ζωή, επειδή απολαμβάνουμε μία ελευθερία την οποία θεωρούμε δεδομένη και επειδή το ανθρώπινο είδος δε θα είναι ποτέ ώριμο για δημόσιο βίο, κόψε τις δικαιολογίες του τύπου »Δεν έχω τίποτα να κρύψω» γιατί αυτή η αφέλεια μπορεί να φέρει πολύ άσχημα αποτελέσματα.

crosspost – Dr. Android