Σε μια αγορά που κυριαρχεί το iOS και Android, το postmarketOS έρχεται να δώσει μια διαφορετική προσέγγιση στα ζητήματα ασφάλειας, αναβαθμίσεων και δυνατοτήτων. Ίσως πρόκειται για την απόλυτη διανομή για smartphones που όλοι οι linuxάδες περιμένουμε τόσο καιρό !
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των Linux-based λειτουργικών συστημάτων, είναι η ικανότητα να τρέχουν σε ένα μεγάλο εύρος hardware, από υπολογιστές 10ετίας+ μέχρι την τελευταία γενιά επεξεργαστών. Οι developers του linux πυρήνα δουλεύουν μέρα/νύχτα προκειμένου να κρατήσουν τις συσκευές μας ζωντανές. Τα παραπάνω εγείρουν το εξής ερώτημα.
Γιατί δεν υπάρχουν επιλογές με Linux λειτουργικά συστήματα για φορητές συσκευές;
Εναλλακτικές για τα Smartphone
Το οικοσύστημα των φορητών συσκευών κυριαρχείται από τα Android και iOS, με το Android να είναι παρόν σε ένα μεγάλο εύρος των συσκευών αυτών. Αλλά στο μέτωπο των updates ακόμη και το Android δεν επιτυγχάνει το στόχο του. Αρκετά συχνά οι περισσότερες ναυαρχίδες στερούνται των τελευταίων updates μετά από 2-3 χρόνια από την κυκλοφορία τους.
Ως απάντηση στην παραπάνω ερώτηση το postmarketOS εμφανίστηκε στον ορίζοντα.
Τι είναι το postmarketOS;
To postmarketOS βασίζεται στη διανομή Alpine Linux που είναι μια ελαφριά (lighweight) διανομή, προσανατολισμένη στην ασφάλεια. Το Alpine Linux χρειάζεται 5-6ΜΒ για βασική εγκατάσταση. To postmarketOS στοχεύει να φέρει 10ετή κύκλο αναβαθμίσεων στα smartphones ώστε να συνεχίσουν να δέχονται updates.
Στην ανακοίνωση του δημιουργού έγινε ξεκάθαρο :
Προσάρμοσε μια υπάρχουσα Linux διανομή να τρέχει σε smartphones. Εφάρμοσε όλες τις απαραίτητες αλλαγές και patches και δώσε τα upstream, όπου έχει νόημα.
Το postmarketOS, που φτιάχνεται από τον Oliver Smith, δε σκοπεύει να περιορίσει τους χρήστες σε ένα user interface. Ο χρήστης μπορεί να διαλέξει από interfaces όπως GNOME, Xfce,KDE κλπ. Στην παρούσα φάση το Plasma Mobile και UBports είναι υποψήφιοι.
Γνωρίζουμε όλοι το γεγονός ότι το Android δυσκολεύεται με τη διαδικασία των αναβαθμίσεων καθώς οι ΟΕΜ κατασκευαστές πρέπει να κάνουν fork ολόκληρο τον κώδικα για κάθε Android συσκευή και έκδοση. Mε το Android Oreo, η Google μας σύστησε το Project Treble, όμως πολλά χρειάζονται ακόμη να γίνουν.
Εναλλακτικές σαν το LineageOS υπάρχουν, αλλά υποχρεούνται να ακολουθούν το χρονοδιάγραμμα της Google σε ότι αφορά τις νέες εκδόσεις. Αυτό από μόνο του περιορίζει τις εναλλακτικές από το να πάνε ένα βήμα παραπέρα και να δημιουργήσουν μια λύση που να στοχεύει στη ρίζα του προβλήματος.
Στάδιο ανάπτυξης του postmarketOS
Για να υπάρξει υποστήριξη σε ένα μεγάλο αριθμό συσκευών, όλες οι συσκευές θα χρησιμοποιούν ένα και μόνο πακέτο. Σε πρώτο στάδιο, σε μια πρώιμη έκδοση του postmarketOS δημιουργήθηκε για Samsung SII και Google Nexus 4. Η λίστα συνεχώς μεγαλώνει, περιλαμβάνοντας περισσότερες συσκευές από Samsung,Motorola,LG,HTC κλπ.
Όπως αναφέρθηκε και πριν το postmarketOS βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις εξελίξεις γύρω από το postmarketOS μπορείτε να παρακολουθήσετε το blog του.
Εσείς θα περνούσατε Linux στη φορητή συσκευή σας;
Linux-User
Technopolitan.gr
Termatiko
Cerebrux 
Απ’ ότι έχω καταλάβει, το πρόβλημα με τα smartphones είναι ότι δεν ακολουθούν κάποια standard ανοικτή αρχιτεκτονική όπως τα pc. Κάθε κατασκευαστής παίρνει το λειτουργικό, το προσαρμόζει στην ARM-based υλοποίηση που αυτός έχει φτιάξει και ακολουθεί για το κινητό του, γράφει και φορτώνει τους drivers για τα διάφορα υποσυστήματα (gps, sensors, touch, οθόνες, GSM module κλπ), κάνει το τελικό πακετάρισμα και τριμάρισμα και το διαθέτει προεγκατεστημένο με τη συσκευή. Αυτό γίνεται για κάθε μοντέλο, κάθε κατασκευαστή χωριστά. Δεν υπάρχει κάπου διαθέσιμος και προσβάσιμος στον τελικό χρήστη ο driver για την το x μοντέλο οθόνης που φοράει το sumsung Χ και το lenovo Y, ή το x μοντέλο GPS που έχει χρησιμοποιήσει η LG και η Haweii για τα δικά τους κινητά σερές α και β, ούτε και τρόπος, αν υπήρχε κάπου ως κώδικας ή εκτελέσιμο, να τον εγκαταστήσεις. Τα κινητά είναι κλειδωμένες συσκευές μη πλήρως προσβάσιμες και παραμετροποιήσιμες από τον χρήστη. Τα έχουν σχεδιάσει και προσπαθούν να τα κρατήσουν έτσι με νύχια και με δόντια για ευνόητους λόγους. Δεν θέλουν να πάθουν ξανά αυτό που έπαθαν με το άνοιγμα της αρχιτεκτονικής IBM PC. Τότε εξάλλου ήταν άλλες εποχές, η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας ήταν πολύ περιορισμένη, και ίσως ένα τετοιο άνοιγμα ήταν απαραίτητο για να πάρει μπροστά η αγορά. Σήμερα όμως όπου ο καθένας με χαρά κουβαλά στην τσέπη του έναν κινητό «ρουφιάνο» χωρίς να τον νοιάζει ποιος τον ελέγχει και γιατί, το άνοιγμα της αρχιτεκτονικής είναι κάτι που πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία. Αν γινόταν να καταργηθεί ή να απαγορευτεί και το ανοικτό pc θα γλίτωναν από έναν τεράστιο και διαρκή πονοκέφαλο και θα έβλεπαν τα κέρδη τους να αυξάνονταν ακόμα περισσότερο. Γι’ αυτό και οι όποιες προσπάθειες μέχρι τώρα για τη δημιουργία εναλλακτικών διανομών/λειτουργικών έχουν αποτύχει. Το κινητό δεν είναι pc. Δεν μπορείς να φτιάξεις ένα ubuntu touch ή ένα firefoxOS, να το φορτώσεις drivers για τις περισσότερες οθόνες, gps, gprs modules, μικρόφωνα και αξελερόμετρα που κυκλοφορούν στα κινητά, να το διαθέσεις στο κοινό και οι χομπίστες να αρχίσουν να το περνάνε στα κινητά τους. Θα πρέπει να το φτιάξεις για ένα συγκεκριμένο μοντέλο, και μετά για ένα άλλο, να δώσεις ξεχωριστό image για το καθένα, και αν κάποιος έχει ακριβώς τα μοντέλα τηλεφώνων για τα οποία έχεις φτιάξει images , ίσως καταφέρει μέσα από μια περίπλοκη διαδικασία (αρκετά πιο περίπλοκη από την εγκατάσταση μιας διανομής σε μια ibm pc συμβατή συσκετυή), που σπάει κάθε είδους εγγύηση, να την περάσει στο κινητό του. Διαφορετικά θα πρέπει να συνεργαστείς με τον κατασκευαστή και να τον πείσεις να προεγκαταστήσει το δικό σου λειτουργικό στις συσκευές σου. Και όλοι ξέρουμε με τι κριτήρια επιλέγουν οι κατασκευαστες το λογιασμικό που προεγκαθιστούν στις συσκευές τους… ακόμα και στις ibm pc συμβατές…
Είμαστε περίπου στην ίδια κατάσταση που ήταν οι υπολογιστές στην γέννησή τους. Ένας τεράστιος αχταρμάς από διαφορετικές υλοποιήσεις. Παρόλα αυτά ενώ η ARM αρχιτεκτονική παλεύει να τυποποιήσει την CPU το πρόβλημα είναι ότι λόγο κατασκευής, έχουμε να κάνουμε με SoC. Εδώ είναι που υπάρχουν πολύ κατασκευαστές που κουμπώνουν διαφορετικές υλοποιήσεις πάνω σε μια μικρή Μητρική πλακέτα. Το αποτέλεσμα είναι, όπως είπες, να μην μπορεί να υπάρχει μια Generic διανομή που να παίζει παντού, όπως ακριβώς και το Android δεν μπορεί να τρέξει σε όλες τις συσκευές χωρίς ο OEM να το προσαρμόσει σε κάθε διαφορετική υλοποίηση του SoC.
Δεν ξέρω αν ποτές θα φτάσουμε στο ίδιο σημείο που είναι τα PC:
και όλα τα άλλα να συμβαδίζουν με τις προσταγές αυτών των κατασκευαστών.
Η αγορά πάντως όχι απλά δεν θέλει να φτάσει στο σημείο που είναι τα PC, άλλα θέλει να απομακρυνθεί όσο το δυνατόν πιο μακρυά από αυτό. Καθημερινή της ευχή είναι να ξεχάσουμε κάποτε ότι υπήρξε PC. Οι ηλεκτρονικές συσκευές να πωλούνται προεγκατεστημένες και προρυθμισμένες και χέρι να βάζει μόνο ο εξουσιοδοτημένος ειδικός.
Μοιάζει πολύ η εξέλιξη με τα αυτοκίνητα: Πριν 30 χρόνια ο καθένας που είχε αυτοκίνητο μπορούσε με απλά εργαλεία και ελεύθερα προσβάσιμη (για τα δεδομένα της εποχής) γνώση να τριμάρει σχεδόν το σύνολο των παραμέτρων λειτουργίας του και να αντικαταστήσει οποιοδήποτε υποσύστημα. Σήμερα κάτω από το καπό τα εξαρτήματα έχουν γίνει τόσο compact και έχουν στοιβαχθεί με τέτοιο τρόπο που χρειάζεται ειδικό ξεχωριστό εργαλείο για κάθε μάρκα/μοντέλο για να έχεις πρόσβαση σε βίδες και σημεία, ενώ οι παράμετροι λειτουργίας ελέγχονται και ρυθμίζονται από ειδικό λογισμικό που παρέχει η εταιρία μόνο στους εξουσιοδοτημένους επισκευαστές της και δεν μπορεί εύκολα και νόμιμα να έχει πρόσβαση σε αυτό και να χρησιμοποιήσει ο τελικός χρήστης.
Αυτή την κατεύθυνση έχει πάρει και η αγορά των υπολογιστών και ψηφιακών συσκευών την τελευταία δεκαετία, με όχημα το ελεύθερο λογισμικό. Αυτό που δεν μπόρεσαν οι κατασκευαστές να καταφέρουν καθένας μόνος του σε συνθήκες ανταγωνισμού (δηλ. ένα σταθερό και αξιόπιστο stack λογισμικού), τους το έδωσαν απλόχερα ο Stallman, o Linus και η κοινότητα των ερευνητών, χομπιστών και hackers, φτιάχνοντας και εξελίσσοντας διαρκώς το GNU/Linux. Και ενώ όλοι αυτοί ξεκίνησαν με στόχο την εξασφάλιση της ελευθερίας του τελικού χρήστη, μόλις το αποτέλεσμα της δουλειάς έγινε «production ready», χρησιμοποιήθηκε για την εξασφάλιση της ελευθερίας των κατασκευαστών να μοιράζονται τον ίδιο ποιοτικό κώδικα, να τον μελετούν και να τον τροποποιούν ελεύθερα, για την κατασκευή και επιτυχή προώθηση στους καταναλωτές κλειδωμένων αλλά αρκετά λειτουργικών συσκευών, τόσο ελκυστικών και φαινομενικά χρήσιμων, ώστε να ο τελικός χρήστης να «ξεγελιέται», να πληρώνει γι’ αυτές, να τις κουβαλάει πάντα μαζί του και να τις χρησιμοποιεί διαρκώς, παραβλέποντας το γεγονός ότι του αφαιρούν κάθε ελευθερία και δυνατότητα ελέγχου.
Είχαμε ως στόχο την ελευθερία, τον έλεγχο και τη συνεργασία των τελικών χρηστών πάνω στο λογισμικό που τρέχει στις ψηφιακές συσκευές που χρησιμοποιούν. Και σήμερα έχουμε φτάσει στην ελευθερία, τον έλεγχο και τη συνεργασία των κατασκευαστών πάνω στο απαραίτητο ποιοτικό κομμάτι λογισμικού (πυρήνας – βασικό σύστημα) που τρέχει στις ηλεκτρονικές συσκευές που κατασκευάζουν προκειμένου να αφαιρέσουν κάθε ελευθερία και έλεγχο από τον τελικό χρήστη.
Ας ελπίσουμε ότι είναι μόνο ένα μεταβατικό στάδιο, ότι η τάση κλεισίματος δεν θα κρατήσει στο χρόνο και ότι κάποια στιγμή στο μέλλον θα έχουμε αποκομίσει από αυτή την πορεία ποιοτικό, λειτουργικό, αξιόπιστο, συνεργατικά παραγόμενο λογισμικό για τις ανοικτές πλέον και πλήρως διαφανείς στον τελικό χρήστη διαλειτουργικές μεταξύ τους συσκευές εκείνης της μελλοντικής (μάλλον μετα-καπιταλιστικής και ύστερης ψηφιακής) εποχής.
Συμφωνώ… πικρές η αλήθειες που λες κατα την άποψή μου αλλά δυστυχώς έτσι είναι.
Salih, είναι απλά τα πράγματα. Θέλει αξιοσύνη η ελευθερία. Θέλει κόπο, προσπάθεια, συνειδητή θέληση για να την αποκτήσεις, και για να τη διαχειριστείς και για να τη διατηρήσεις. Δεν μπορείς να ελευθερώσεις κάποιον χωρίς την ενεργή συμμετοχή του. Μόνο να τον βοηθήσεις – κατευθύνεις ώστε ο ίδιος να φτάσει σε μια κατάσταση που θα επιδιώξει και θα προσπαθήσει για την ελευθερία του. Και τότε να μην τον εμποδίσεις. Το ελεύθερο λογισμικό θα επιτελέσει το σκοπό του, της προάσπισης των ελευθεριών του χρήστη, όταν ο χρήστης θα είναι σε θέση να αντιληφθεί, να οραματιστεί, να επιδιώξει και να διαχειριστεί αυτές τις ελευθερίες. Για να βρεθεί σε αυτή τη θέση ο χρήστης χρειάζεται πολλά εφόδια, ψυχικά, ηθικά και γνωστικά. Απαραίτητο μεταξύ αυτών, το να μπορεί να κατανοήσει πως λειτουργεί μια ψηφιακή συσκευή, να μπορεί να διαβάσει τον κώδικα. Τι να τον κάνει τον κώδικα που του δίνεις αν δεν μπορεί να τον καταλάβει και να τον τροποποιήσει, γιατί δεν ξέρει τη γλώσσα, τις βασικές έννοιες και αρχές λειτουργίας των ψηφιακών συσκευών; Δεν είναι τυχαίο ότι αυτό είναι και ένα από τα βασικά επιχειρήματα όσων σνομπάρουν ή είναι κατά του ελεύθερου λογισμικού: Τι με νοιάζει αν είναι ανοικτός ή κλειστός ο κώδικας αφού δεν μπορώ να τον καταλάβω; Και έχουν δίκιο. Δεν γίνεται να ωφεληθεί από το ανοικτό λογισμικό, ως προς τις ελευθερίες που αυτό παρέχει, κάποιος που είναι ψηφιακά αναλφάβητος. Δώρον άδωρον. Είναι σαν να προσπαθείς να εξηγήσεις τη χρησιμότητα της δι@ύγειας σε κάποιον που δεν ξέρει τι είναι internet ή της εφημερίδας της κυβέρνησης σε κάποιον που δεν ξέρει ανάγνωση.
Αντίστροφα, στους κατασκευαστές και τον τεχνικό κόσμο το ελεύθερο λογισμικό λειτούργησε και τους έδωσε τρομερές δυνατότητες, γιατί είναι σε κατάσταση να το κατανοήσουν, να το χειριστούν και να επιδιώξουν για τους εαυτούς τους τις ελευθερίες που αυτό προσφέρει. Αφού αρχικά στάθηκαν επιφυλακτικά και το πολέμησαν, όπως καθετί νέο, κατάλαβαν κάποια στιγμή ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ελευθερίες που παρέχει προς όφελός τους. Ξέρουν πολύ καλά πως λειτουργούν οι ψηφιακές συσκευές, είναι ικανότατοι στο να διαβάζουν, να καταλαβαίνουν και να τροποποιούν τον κώδικα, ταυτόχρονα είναι και οργανωμένοι στα loby τους για την πράσπιση των συμφερόντων και των κερδών τους, οπότε δεν ήταν δύσκολο για αυτούς να ωφεληθούν από τις ελευθερίες του ελεύθερου λογισμικού. Αλίμονο στον αδαή απλό χρήστη…
Και ποια είναι η λύση για τον απλό χρήστη; Να πάψει να είναι απλός χρήστης. Να πάψει να είναι αδαής. Να ανοίξει τα μάτια του και να μάθει τι είναι αυτά τα τετράγωνα φωτεινά πραγματάκια που χώνει στις τσέπες του, πως λειτουργούν, τι μπορούν να κάνουν και τι όχι. Να μάθει να διαβάζει και να καταλαβαίνει τον κώδικα. Δεν γίνεται χωρίς αυτές τις δεξιότητες. Είναι πλέον απαραίτητες για μια αξιοπρεπή επιβίωση. Όπως και η γραφή, η ανάγνωση και ο χειρισμός της ανθρώπινης γλώσσας. Δεν γίνεται να αρνούμαστε αυτή τη γνώση ούτε στους εαυτούς μας, ούτε στους άλλους.
Όσο για εμάς, τους υπέρμαχους της ελευθερίας μέσω του λογισμικού, πρέπει να βοηθήσουμε τον απλό χρήστη, αλλά και τον μη χρήστη (σε λίγο θα πάψουν να υπάρχουν τέτοιοι, αφού το ένα πολύ μεγάλο μέρος της ανθρώπινης δραστηριότητας θα διεξάγεται υποχρεωτικά και αποκλειστικά μέσω των ηλεκτρονικών συσκευών), να εκπαιδευτεί, να θελήσει να μάθει και να επιδιώξει να γίνει ελεύθερος. Κάποτε τσακωνόμασταν στις κοινότητες αν θέλουμε ανάμεσά μας τους απλούς χρήστες ή όχι. Η άποψή μου ήταν και είναι πως ναι. Τους θέλουμε και πρέπει να τους προσεγγίζουμε με κάθε τρόπο που δεν είναι αντίθετος και δεν ακυρώνει τις ιδέες και τους στόχους μας. Τους θέλουμε ανάμεσά μας, μήπως και καταφέρουμε να τους βοηθήσουμε να θελήσουν να πάψουν να είναι απλοί χρήστες.