Η πειρατεία σκοτώνει… τι άραγε;

Συμπληρώστε την λέξη που λείπει. Και όλοι μας ξέρουμε ότι η πειρατεία σκοτώνει. Σωστά; Και για τον λόγο αυτό κάθε τόσο, νόμο με νόμο, διεθνή συμφωνία με διεθνή συμφωνία, χάνουμε κομμάτια της ελευθερίας μας στο δίκτυο. Αλλά χαλάλι. Σωστά;

Αλλά αν κάτι, ακόμα και αν είναι σωστό και αληθές, αυτό δεν επαρκεί. Πρέπει να τεκμηριωθεί κατάλληλα και μετά να αφομοιωθεί από το κοινό με την βοήθεια των ΜΜΕ.

Έκθεση της ΕΕ για την πειρατεία

Και η Ευρωπαϊκή Ένωση το 2014, έδωσε 360,000€ για να τεκμηριωθεί η απώλεια εσόδων από την πειρατεία προστατευμένου με πνευματικά δικαιώματα υλικού. Πολύ χουβαρντού για να τεκμηριώσει το προφανές, αλλά αφού είναι για καλό σκοπό.

Και η έκθεση των 300 σελίδων παραδόθηκε τελικά τον Μάιο του 2015. Αλλά οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν έμαθαν ποτέ το περιεχόμενο της μιας και δεν δημοσιεύτηκε ποτέ. Την έκθεση ανακάλυψε η ευροβουλεύτρια Julia Reda του κόμματος των πειρατών και την δημοσίευσε στο blog της.

Ο λόγος; Με την εξαίρεση κάποιων blockbusters δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις που να τεκμηριώνουν τον ισχυρισμό. Το συμπέρασμα είναι συμβατό με πολλές άλλες μελέτες που έχουν γίνει, και δεν έχουν καταφέρει να τεκμηριώσουν την σύνδεση πειρατείας και απώλειας εσόδων. Δεν θέλω να πιστέψω πως αυτός είναι ο λόγος που η μελέτη κρύφτηκε σε ένα συρτάρι για χρόνια και χρειάστηκαν προσπάθειες της ευροβουλεύτριας για να τις δωθεί.

Η πειρατεία διαχρονικά

Το ζήτημα της πειρατείας είναι σοβαρό, και δεν μπορεί να λυθεί ούτε κρύβοντας στοιχεία, ούτε με μυστικές συμφωνίες και διαβουλεύσεις. Θα πρέπει να συζητηθεί ανοικτά με το κοινό και να βρεθούν λύσεις.

Ο Ντιντερό ο Ρουσό και οι άλλο εγκυκλοπαιδιστές άλλαξαν με την έκδοση της εγκυκλοπαίδειας τους την πορεία της ανθρωπότητας. Με το που έβγαιναν λίγες σελίδες της εγκυκλοπαίδειας αντιγράφονταν αμέσως από τυπογραφία σε άλλες χώρες. Και είχαμε τους τυπογράφους να βγάζουν χρήματα από τον μόχθο των συγγραφέων, χωρίς να τους καταβάλουν χρήματα. Και γιαυτό φτιάχτηκαν οι νόμοι περί προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και ήταν σωστό.

Πριν την τυπογραφία, ένας συγγραφέας παρακάλαγε να του αντιγράψει το βιβλίο του κάποιος με το χέρι. Αυτό που άλλαξε το status quo ήταν η δημιουργία τυπογραφείων και η δυνατότητα μαζικής παραγωγής αντιγράφων. Και αυτά ήταν στον έλεγχο λίγων ατόμων. Αλλά και με την βοήθεια των νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας, οι συγγραφείς προστατευτήκαν από τους εκδότες και μπόρεσαν να ζήσουν , συχνά ακόμα και αξιοπρεπώς, από την συγγραφή. Η κύρια ανάγκη για αλλαγή στους νόμους και στο επάγγελμα του συγγραφέα ήταν η τεχνολογία. Και οι νόμοι δεν φτιάχτηκαν για να προστατεύσουν τους εκδότες. Φτιάχτηκαν για να προστατεύσουν τους δημιουργούς από τους εκδότες.

Σήμερα κάθε ένας από εμάς έχει ένα τυπογραφείο σπίτι του, και το κόστος του αντιγράφου είναι σχεδόν μηδενικό. Δεν έχουμε καθόλου ανάγκη αυτούς που είχαν τα τυπογραφεία και έλεγχαν την μαζική παραγωγή. Εξακολουθούμε όμως να έχουμε ανάγκη τους συγγραφείς και τους ποιητές. Και αυτό το καινούργιο κοινωνικό συμβόλαιο που θα πρέπει να υπογραφεί, δεν έχει ανάγκη από συνεχείς επεκτάσεις των νόμων για να πλουτίζουν οι παλιοί τυπογράφοι.

Θα πρέπει να εξετάσουμε το ζήτημα πάλι από την αρχή. Στο νέο τεχνολογικό τοπίο, οι πραγματικοί πειρατές και τζαμπατζήδες, αυτοί που ζουν σε βάρος των δημιουργών, είναι μάλλον οι μεσάζοντες εκδότες και δισκογραφικές. Και με κάθε τρόπο, περιφρονώντας την δημοκρατία προσπαθούν να μας καθηλώσουν στους τρόπους της προηγούμενης χιλιετίας.

Η λαχτάρα μας για ποίηση και μουσική δεν θα πρέπει να γίνει προκάλυμμα για περισσότερη επιτήρηση και καταστολή. Πρέπει να βρούμε και να υπογράψουμε ένα καινούργιο κοινωνικό συμβόλαιο. Και κάθε καλό συμβόλαιο, το υπογράφουν συμβαλλόμενοι με ελεύθερη βούληση και όχι τζαμπατζήδες εκδότες ή καταναλωτές (εσένα που το διαβάζεις δείχνω).

Λύσεις για την πειρατεία

Και κάποιες λύσεις ήδη υπάρχουν. Το ελεύθερο λογισμικό είναι από την ουσία της καρδίας του ενάντια στην ύπαρξη της πειρατείας. Είναι αδύνατον να κάνεις πειρατική εκμετάλλευση του μόχθου των δημιουργών του. Ως τελικός καταναλωτής βέβαια γιατί δεν έχεις κίνητρο. Κίνητρα περίφραξης του έχουν όμως όλοι οι άλλοι.

Οι άδειες creative commons, κάνουν περίπου το ίδιο στην μουσική στις φωτογραφίες και στα βιβλία. Βέβαια δεν είναι αυτός ο μόνος δρόμος και θα πρέπει να βρούμε τρόπους για να ζουν και να δημιουργούν οι πνευματικοί άνθρωποι. Γιατί αν και δεν θα σταματήσει η παραγωγή πνευματικών έργων, αυτή θα μειωθεί. Δεν θα προσπαθήσει στο μέλλον ο επόμενος Τζακ Λόντον να ζήσει την οικογένεια του από την συγγραφή και ο κόσμος μας θα γίνει πνευματικά φτωχότερος.

Επίλογος

Με την τεχνολογία μπορούμε να γυρίσουμε πίσω (ή να πάμε μπροστά το ίδιο είναι) στην εποχή που τα βιβλία η μουσική (και το λογισμικό, όπως και κάθε τι που φτιάχνει ο τεχνίτης) ήταν μόρφωση και πνευματική καλλιέργεια και όχι απλά χρηματικά προϊόντα. Αλλά δεν θα βρούμε τον δρόμο με ψέματα και πίσω από κλειστές πόρτες. Ούτε με πραξικοπήματα στις διαδικασίες του w3c. Και πρέπει να σκεφτούμε αυτά τα ζητήματα σοβαρά όλοι. Δεν είναι το χρήμα που αλλάζει χέρια το σημαντικό. Είναι που στήνουν φράχτες και μοιράζουν σε κομμάτια τις ιδέες μας, τις αισθήσεις μας και το πνευματικό μας μέλλον.

Διαβάστε «ΚΟΙΝΑ: Μια σύντομη εισαγωγή» του David Bollier, 2016, εκδώσεις angelus novus, που τα λέει και καλύτερα.


πηγή: thenextweb.com

Advertisement

3 σκέψεις σχετικά με το “Η πειρατεία σκοτώνει… τι άραγε;

Add yours

  1. Έχω κάποια σχόλια, ως φανατικός του ελεύθερου λογισμικού αλλά και ως εκδότης (που δεν βιοπορίζεται από τις εκδόσεις, αλλά παρά ταύτα εκδότης). Κατ’ αρχάς υπάρχει μια εμμονή νομίζω στον εκδότη, ο οποίος γίνεται αντιληπτός ως ο κακός μεσάζοντας. Επίσης, σε πολλά σημεία ο αρθρογράφος κάνει σωστές αλλά υπεραπλουστευμένες αναφορές.

    * Με την εξέλιξη της ψηφιακής εκτύπωσης τα παραδοσιακά τυπογραφεία έχουν ήδη αρχίσει να μετρούν αντίστροφα. Πέραν των όποιων οικονομικών συμφερόντων για τους εκδότες τους αυτοεκδότες, αυτό συνεπάγεται και τον θάνατο μιας τέχνης (γιατί τέχνη είναι η τυπογραφία).

    * Το κόστος του «σπιτικού τυπογραφείου» δεν είναι μηδαμινό, όπως λέγεται. Ειδικά πχ αν θέλεις να εκτυπώσεις ένα βιβλίο μεσαίου/μεγάλου μεγέθους, πόσο μάλλον έγχρωμο. Μετά οι φωτοτυπίες χρειάζονται θερμοκόλληση (ή σπιράλ στην ξεφτίλα). Το κόστος αυτής της διαδικασίας είναι μικρότερο από την αγορά ενός βιβλίου; Επειδή εγώ το κάνω πολύ συχνά, όχι, συνήθως δεν είναι. Ακόμα και να είναι πιο φτηνό, όμως, ενδιαφέρεται πραγματικά κανείς να διαβάσει Τζακ Λόντον σε κόλλες Α4 ή σε pdf; Εγώ, πλέον, όχι. Επίσης, και το υλικό μέρος να αποκοπεί τελείως από την παραγωγή (διαβάζουμε μόνο ψηφιακά), οι υπόλοιπες υπηρεσίες παραμένουν.

    * Ο εκδότης θα κάνει τρεξίματα και θα παράσχει εξειδικευμένες υπηρεσίες, τις οποίες ο συγγραφέας είτε δεν ξέρει είτε δεν μπορεί να τις κάνει, πχ επιμέλεια, διόρθωση, πιθανή μετάφραση, σελιδοποίηση, επιλογή χαρτιών, διαφήμιση κλπ κλπ. Αν βάλετε όλα αυτά τα έξοδα παραγωγής μαζί, από ένα συνηθισμένο βιβλίο στον εκδότη μένει ένα 10% (το οποίο μπορεί να ανέβει αν πουλήσει πολύ μεγάλο αριθμό αντιτύπων).

    * Αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο που προτείνεται είναι πρακτικά αδύνατον να συμβεί, δεδομένου ότι ούτε οι συγγραφείς είναι ένα ενιαίο σώμα αλλά ούτε οι καταναλωτές. Επίσης, φαντάζομαι πώς θα αντιδρούσε σε αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο ο Στιβ Τζομπς για να υπαχθεί σε αυτό και η αυτοβιογραφία του, ή η Ρόουλινγκ για τον καινούργιο Χάρι Πότερ. Και μπορεί και να έχουν δίκιο, γιατί ποιος θα κοστολογήσει την σπουδαιότητα του κάθε έργου;

    Αυτά πολύ συνοπτικά.

  2. Έχετε απόλυτο δίκιο για τις υπεραπλουστευμένες αναφορές. Το συγκεκριμένο άρθρο είναι αναδημοσίευση από το facebook, όπου ήταν ήδη μεγάλη έκτασης για τις δυνατότητες του μέσου. Αλλά όσο μεγάλη έκταση και να είχε πάλι υπεραπλουστευμένο θα ήταν. Ας ε ιδωθεί λοιπόν σαν μια εκκίνηση μιας συζήτησης που πρέπει να γίνει.

    Δεν ξέρω αν έχετε διαβάσει την «Ιστορία της Ανάγνωσης» του Maguel Alberto. Αν το διαβάσετε θα δείτε πως η πράξη της ανάγνωσης και της επαφής του κοινού με ένα λογοτεχνικό έργο, δεν έχει κάποιο σταθερό ελκυστή πέραν της ίδια της απόλαυσης. Και όλα τριγύρω αλλάζουνε με την εξέλιξη της τεχνολογίας. Είμαι εραστής του αντομόνιου και της παραδοσιακής τυπογραφίας, και αγαπώ την μυρωδιά των βιβλίων, αλλά ταυτόχρονα έχω διαβάσει και πολλά βιβλία σε PDF, και έχω ξενυχτήσει διαβάζοντας στην οθόνη ένα καλό μυθιστόρημα. Επίσης έχω αγοράζει βιβλία με Printing On Demand, ή από το Lulu και το Leanpub. Και επίσης έχω εκτυπώσει και δέσει μόνος μου πολλά βιβλία (έκανα την βιβλιοδεσία χόμπι εξ ανάγκης). Και έχω γράψει και ένα βιβλίο.

    Ναι υπάρχουν εκδότες που κάνουν έχουν άτομα να κάνουν επιμέλεια. Και έχουν τον κατάλληλο επιμελητή για τον κάθε συγγραφέα. Και που θα ασχοληθούν με την διάσταση, το χαρτί, την γραμματοσειρά το δέσιμο. Πόσοι είναι αυτοί; Εγώ πάντως έχω το αγαπημένο μου LaTEX και δεν θα εμπιστευτώ κανένα εκδότη αν υπάρξει η ανάγκη. Και αν έκανα κάτι σήμερα θα ξεκίναγα με gitbooks και leanpub. Το επάγγελμα του εκδότη και του τυπογράφου δεν θα είναι για πολύ ακόμα μαζί μας, πλην των καλλιτεχνικών εκδόσεων πολυτελείας. Δεν χαίρομαι για αυτό, απλά διαπιστώσεις κάνω.

    Τα παραπάνω δεν είναι ήταν μια επίθεση απέναντι στο επάγγελμα του εκδότη. Ήταν μια επίθεση απέναντι στο νομικό σύστημα γύρω από τα πνευματικά δικαιώματα. Και αυτό είναι πολύ ποιο γενικό από τα βιβλία. Αλλά απο τα βιβλία ξεκίνησαν οι σχετικοί νόμοι. Η ιστορική αναδρομή έγινε για να καταλάβουμε την ανάγκη ύπαρξης των νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας, και γιατί δημιουργήθηκαν. Και ήταν αποτέλεσμα της τεχνολογικής εξέλιξης. Και εφόσον άλλαξε το τεχνολογικό υπόβαθρο θα πρέπει να αλλάξουν και οι νόμοι. Και αυτή η αλλαγή θα πρέπει να γίνει με ανοικτές πόρτες και όχι με μυστικές συμφωνίες χωρίς διάλογο.

    Σκεφτείτε μια μελλοντική δυστοπία όπου τα πάντα θα είναι προστατευμένα με DRM (https://www.gnu.org/philosophy/right-to-read.html). Τα βιβλία του Κάφκα θα είχαν χαθεί για πάντα, οι μελλοντικοί σχολάριοι δεν θα είχαν υλικό να μας μελετήσουν και θα γυρνάγαμε πίσω στις εποχές που ελάχιστοι ήξεραν ανάγνωση. Και ορισμένα θα χαθούν για πάντα έτσι και αλλιώς (έχει διαβάσει την εισαγωγή στο εκκρεμές του Φουκό; ) αλλά να χαθεί η ιστορία μας, γιατί οι ιστορικοί του μέλλοντος δεν θα μπορούν να διαβάσουν τα DRM δεν είναι κάτι που μπορείς να το παραβλέψεις έτσι εύκολα, για να μην χάσουν την βόλεψη τους κάποιοι πολυεθνικοί δεινόσαυροι.

    Υ.Γ: Στην Κρήτη είχαμε ξεκινήσει το «φεστιβάλ των κοινών» (https://commonsfest.info/) και φιλοδοξούσαμε να γίνει ένας χώρος να συζητιόνταν τέτοια θέματα. Έχει μεγαλώσει και θα γίνει φέτος στην Αθήνα (https://commons.gr/).

Σου άρεσε το άρθρο; Πες την άποψή σου... έστω και Ανώνυμα:

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s

Ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για την εξάλειψη των ανεπιθύμητων σχολίων. Μάθετε πως επεξεργάζονται τα δεδομένα των σχολίων σας.

Create a website or blog at WordPress.com

ΠΑΝΩ ↑

Αρέσει σε %d bloggers: