Φαντάζομαι την έχετε ακούσει την φράση «Θέλω μια διανομή Linux που να θυμίζει Windows» ουκ ολίγες φορές, με διαφορετικές παραλλαγές φυσικά. Στην πραγματικότητα είναι τόσο λάθος η τακτική αυτή όσο και το ίδιο το ερώτημα.
Δυστυχώς η τακτική προσέγγισης κάποιου υποψήφιου χρήστη Linux πυ βασίζεται στο «Βάλε Διανομή linux που Μοιάζει με Windows» ή ΒΔΜW (χάριν συντομίας) δεν έχει αποδώσει και δεν πρόκειται να αποδώσει ποτέ.
Εισαγωγή
Για να γίνει όμως κατανοητό το πρόβλημα της τακτικής ΒΔΜW, ας το αναλύσουμε στα επιμέρους τμήματα του. Η τακτική αυτή έχει μια αρχή (1) και ένα προσδοκώμενο αποτέλεσμα (2):
- Ο υποψήφιος χρήστης θέλουμε να νιώσει ένα οικείο (Windows) περιβάλλον χρήσης του υπολογιστή
- Να μπορεί να χρησιμοποιεί το υπολογιστή χωρίς την ανάγκη για υποστήριξη
Τα παραπάνω 2 σημεία, είναι σε γενικές γραμμές ό,τι έχω συναντήσει ως «επιχείρημα» για την χρήση της τακτικής ΒΔΜW. Το πρόβλημα όμως ξεκινάει από το γεγονός ότι προέρχεται όχι από τους υποψήφιους χρήστες, αλλά από πιο έμπειρους χρήστες που θέλουν «Μια διανομή που μοιάζει με Windows» για άλλους.
Με λίγα λόγια, δεν έχω συναντήσει κάποιον χρήστη Windows να μου πει «άκουσα κάτι για Linux… θέλω ένα που να θυμίζει και να μοιάζει με Windows«.
Αντίθετα, το ακούω από χρήστες που έχουν ήδη μια διανομή Linux στον υπολογιστή τους ή (τουλάχιστον) ένα dual boot εδώ και μερικούς μήνες και θέλουν να τους προτείνω μια τέτοια διανομή. Οι χρήστες για τους οποίους το ζητάνε, είναι συνήθως συγγενείς, φίλοι, γνωστοί κλπ που για χρόνια τώρα χρησιμοποιούν Windows και έχουν συνηθίσει σε έναν τρόπο εργασίας. Αυτοί λοιπόν οι μακροχρόνια χρήστες του Windows, όταν ακούσουν για Linux απλά θα κοιτάξουν περίεργα… δεν θα ρωτήσουν για διανομές, γραφικά περιβάλλοντα….
Σε αυτό ακριβώς το σημείο είναι η μυστική συνταγή για την επιτυχημένη προσέγγιση… άλλα φαίνεται να διαφεύγει ακόμα και από τον έμπειρο χρήστη Linux.
Πριν όμως δούμε πως είναι η κατάλληλη προσέγγιση, (τουλάχιστον αυτήν που έχω δοκιμάσει και «δουλεύει») ας δούμε που κάνουμε το λάθος και γιατί αποτυγχάνουμε.
Παρόμοιο περιβάλλον
Πριν πολλά χρόνια, ήμουν και εγώ υποστηρικτής της λογικής του παρόμοιου περιβάλλοντος και της τακτικής ΒΔΜW στις Linux διανομές όταν είχα σκοπό να το εγκαταστήσω σε (πρώην) χρήστες Windows. Μάλιστα, παρότι αποτύγχανε η όλη προσέγγιση μετά από λίγο καιρό, δεν μπορούσα να καταλάβω ότι το φταίξιμο ήταν σε μένα και όχι στην διανομή.
Εκείνη την εποχή, ένα ήταν το γραφικό περιβάλλον που έμοιαζε με Windows… το KDE (τώρα έχουμε περισσότερ, βλέπε Σύντομη Ιστορία του γραφικού περιβάλλοντος στους υπολογιστές). Να φανταστείτε σε πολλές περιπτώσεις το τραβούσα στα άκρα το ζήτημα, βάζοντας ακόμα και theme με εικονίδια που ήταν αντιγραφή των εικονιδίων του WIndows. Ακόμα και διανομές κυκλοφορούσαν που τα είχανε έτοιμα, όπως το Lycoris Linux και πολύ αργότερα το Vixta.
Όμως, αυτή η λογική περισσότερα προβλήματα γεννούσε παρά έλυνε. Μετά, λοιπόν, από 1-2 βδομάδες χρήσης μιας διανομής η οποία έγινε με προσέγγιση του «Θα δεις, μοιάζει με Windows, δεν θα έχεις πρόβλημα !¨, οι περισσότεροι χρήστες νόμιζαν ότι χρησιμοποιούν μια «Δωρεάν» εκδοχή του Windows.
Από εκείνη την στιγμή, άρχισαν τα παράπονα… και να έχουν περίεργες απαιτήσεις από το πιο απλό π.χ. έβλεπαν ότι το ίδιο εικονίδιο που χρησιμοποιούσαν στο Windows συμπεριφερόταν διαφορετικά στο Linux, μέχρι και τα πιο χαζά να θέλουν να τρέχουν όλα τα .exe προγράμματά τους.
Λόγο της ομοιότητας στο γραφικό περιβάλλον η ακόμα και της «υπόσχεσης» που τους έδινα ότι θα είναι οικείο το περιβάλλον, δημιουργούσε την πεποίθηση στον χρήστη ότι όλα αυτά που είχε μάθει τόσα χρόνια θα τα έβρισκε και εκεί. Το αποτέλεσμα φυσικά ήταν ότι βαριόταν να μάθει κάτι καινούριο και να αναγκάζομαι να σπαταλάω αμέτρητες ώρες ώστε «να ξεμάθει κάποια πράγματα», αλλά και να εξηγώ γιατί, ενώ οπτικά μοιάζουν, στην ουσία δεν είναι το ίδιο.
Εν τέλη, χρειάστηκε να αποδεχτώ την επώδυνη αλήθεια ότι για τους χρήστες αυτούς:
Ο υπολογιστής είναι όπως το ψυγείο. Θέλω κάτι από μέσα, ανοίγω πόρτα, παίρνω κάτι κλείνω πόρτα. Έχω κάτι που είναι για το ψυγείο, ανοίγω πόρτα, το βάζω στην θέση που πρέπει, κλείνω πόρτα. Είναι μια «ενιαία μηχανή» που όπως δούλευε χτες και σήμερα, έτσι πρέπει να δουλεύει και αύριο.
Είναι τόσο χαρακτηριστικό αυτό, που αν κάτσουμε να το καλό σκεφτούμε, θα δούμε ότι έχουμε ξεχάσει όλοι οι χρήστες Linux, το ότι ήμασταν και εμείς στην θέση τους κάποτε, και πολύ πιθανόν να βλέπαμε με παρόμοιο τρόπο το ζήτημα.
Που εντοπίζεται το πρόβλημα;
Το βασικότερο πρόβλημα λοιπόν είναι ότι άπαξ και προσεγγιστεί κάποιος χρήστης Windows, με την τακτική «Βάλε την τάδε διανομή που μοιάζει με Windows» τότε θα πρέπει η Εμφάνιση (UI) και οι λειτουργίες, να συνοδεύονται και από την ίδια Εμπειρία Χρήσης που του προσέφερε το προηγούμενο λειτουργικό. Σε διαφορετική περίπτωση, θα σας πάρει με τις ντομάτες.
Οι μηχανικοί λογισμικού τα ονομάζουν User interface/Design (UI) και User experience (UX). Επομένως, κοιτώντας πάλι τα επιμέρους τμήματα της προσέγγισης «Βάλε Διανομή Linux που Μοιάζει με Windows» βλέπουμε ότι το (1) [οικείο περιβάλλον] αποτυγχάνει εξαρχής διότι κατά λάθος «προγραμματίζει» τον υποψήφιο χρήστη ότι θα έχει την ίδια εμπειρία χρήσης.
Ένα άλλο πρόβλημα, με την προσέγγιση ΒΔΜW είναι το (2) [προσδοκώμενο]. Εδώ, πάλι φταίμε εμείς. Οι λόγοι είναι συνήθως δυο:
- Ίσως να μην έχουμε τις απαραίτητες γνώσεις για να παρέχουμε υποστήριξη.
- Βαριόμαστε να εξηγούμε τις διαφορές στο λειτουργικό σύστημα, την αρχιτεκτονική και τις λειτουργίες του.
Σαν να μην έφτανε αυτό, τις περισσότερες φορές, είναι ακόμα χειρότερα τα πράγματα διότι προτείνουμε μια διανομή Linux που ούτε καν εμείς την χρησιμοποιούμε. Έτσι, θεωρούμε ότι προτείνοντας μια διανομή που μοιάζει με Windows θα κουκουλώσουμε τυχών απορίες, ερωτήσεις κλπ.
Προσέγγιση με βάση τις ανάγκες
Για τους παραπάνω λόγους αλλά και πολλούς ακόμα (μεγάλη συζήτηση το User Experience), σταμάτησα να εστιάζω στην εμφάνιση και την προτροπή για χρήση διανομής Linux που θυμίζει Windows και πάντα προτείνω με βάση την χρήση για την οποία προορίζεται η διανομή. Ούτε καν ασχολούμαι με το γραφικό περιβάλλον θα του δώσω.
Αν θυμάστε πιο πάνω είπα:
Όταν ακούσουν για Linux απλά θα κοιτάξουν περίεργα… δεν θα ρωτήσουν για διανομές, γραφικά περιβάλλοντα….
Εκεί ανάμεσα στις τελείες είναι η «μυστική συνταγή». Εκεί είναι που οι υποψήφιοι χρήστες ρωτάνε αν αυτό το … περίεργο πράγμα που λέγεται Λινουξ… Λαϊνουξ … Λενουξ.. μπορεί να κάνει το ένα, το άλλο και το πάρα άλλο που έχουν συνηθίσει τόσα χρόνια. Εδώ είναι που πρέπει να ακούσουμε προσεκτικά τις ανάγκες του χρήστη και να μην πέσουμε σε μια ατέρμονη συζήτηση για το ότι το Linux δεν κολλάει ιούς, δεν χρειάζεται ανασυγκρότηση και άλλα παρόμοια.
Με λίγα λόγια, δεν έχει σημασία το γραφικό περιβάλλον αλλά το τι θέλουν να τους παρέχει το λειτουργικό.
Όταν σιγά σιγά ξεκίνησα να χρησιμοποιώ αυτή την προσέγγιση, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Ενώ φοβόμουν αρχικά ότι το διαφορετικό θα τρόμαζε είδα να συμβαίνει το αντίθετο!
Το διαφορετικό αυτό λειτουργικό σύστημα «ενεργοποιούσε» αισθητηριακά ένστικτά αναζήτησης, περιπέτειας και μάθησης ! Με λίγα λόγια επειδή φαινόταν διαφορετικό, καταλάβαινε ότι ήταν διαφορετικό. Οπότε τις περισσότερες φορές προσαρμοζόταν ταχύτατα στα νέα δεδομένα με την κατάλληλη καθοδήγηση φυσικά.
Για να πετύχει όμως η μαγική συνταγή, έμαθα στην πορεία ότι θα έπρεπε να διαλέξω μια διανομή Linux με βάση:
- Την διανομή που γνωρίζω και χρησιμοποιώ
- Το πόσο «κομπιουτεράκιας» είναι
- Το μέγεθος της κοινότητας και ωριμότητας της διανομής και αν μπορεί μόνος του, σε περίπτωση που χρειαστεί, να ψαχτεί με την βοήθεια αγνώστων
- Το επίπεδο της υποστήριξης της διανομής σε θέματα ενημερώσεων, διορθώσεων και αναβαθμίσεων.
Επομένως, ξεκίνησα να επιλέγω διανομή με βάση το πια γνωρίζω καλά, τι γνώσεις και αφομοιωτική ικανότητα έχει ο χρήστης και τέλος, αν η διανομή έχει δοκιμαστεί αρκετό καιρό και διαθέτει μεγάλη κοινότητα που μπορεί να το υποστηρίζει σε θέματα τεκμηρίωσης και ενημερώσεων λογισμικού.
Επίλογος
Όλα τα παραπάνω φυσικά, είναι κάποιες προσωπικές παρατηρήσεις και εμπειρίες στα χρόνια που χρησιμοποιώ το Linux και έχω ασχοληθεί με την προώθησή του. Με βάση αυτές, προσπάθησα να δώσω ένα μπούσουλα στην προσπάθεια του καθενός να φέρει εις πέρας την αποστολή την οποία κάποια στιγμή μπορεί να κληθεί να εκπληρώσει είτε από κάποιον συγγενή είτε σε κάποια κοινότητα στην οποία συμμετέχει όταν τον ρωτήσουν «ποια διανομή Linux προτείνεις για κάποιον χρήστη Windows»
Θέλει, λοιπόν προσοχή, υπομονή και να μην ντρεπόμαστε να ρωτάμε ή εν τέλει να πούμε » δεν μπορώ να σε βοηθήσω, δυστυχώς».
Πριν σας αφήσω, παραθέτω για όποιον έχει την υπομονή να ανεχτεί τα άθλια αγγλικά μου και τον προβληματικό ήχο/βίντεο, από μια ομιλία που είχα δώσει στο συνέδριο OpenSUSE το 2013 στην Θεσσαλονίκη πάνω σε ένα παρεμφερές θέμα.
Linux-User
Technopolitan.gr
Termatiko
Cerebrux 
Ολυμπιακός στο μπάσκετ, Παναθηναϊκός στο ποδόσφαιρο, φάση…
Χαχαχαχα
respect!!
Νομίζω το άρθρο αποτυπώνει πολύ ωραία προβληματισμούς που έχω κι εγώ όταν προσπαθώ να προωθήσω το Linux σε φίλους και γνωστούς. Δυστυχώς παρά την υποτιθέμενη εξοικείωση με την τεχνολογία μεγάλο μέρος των χρηστών είναι στο επίπεδο των 80ς, δηλαδή γνωρίζουν εμπειρικά να «πατάνε» μια αλληλουχία εικονιδίων (πλήκτρων παλιότερα) και αν τους αλλάξεις τη σειρά (ακόμα και μέσα στο ίδιο λειτουργικό) χάνονται.
Πράγματι υπάρχουν και αυτοί οι χρήστες που σου λένε «δεν έχω internet» επειδή καταλάθος μετακινήθηκε το εικονίδιο του browser. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι υπομονή, να ακούς προσεκτικά και παρατηρείς πως χρησιμοποιούν τον υπολογιστή τους για να καταλάβεις πως θα «επιτεθείς» στο πρόβλημα.
Χτυπάς τη ρίζα του κακού με το άρθρο σου γιατί περισσότεροι θέλουν δωρεάν windows και ήταν για χρόνια μια παρεξήγηση στην προώθηση του linux ως εναλλακτικό λειτουργικό γιατί αρκετοί το προσδιορίζαμε ως «σαν τα windows είναι και αυτό» και ουσιαστικά προετοιμάζαμε τον υποψήφιο χρήστη για μια παρόμοια, αν όχι ακριβώς ίδια εμπειρία.
Και μετά ξεκινάνε τα προβλήματα. Δεν τρέχει τα .exe, δεν παίζει τα παιχνίδια μου;; Που είναι το office;; Που είναι ο Internet explorer;
Θυμάμαι μια ιστορία από τα παλιά (γύρω στο 2008) είχα πείσει έναν φίλο να βάλει ubuntu τότε και ομολογώ ότι είχα κάνει πολύ καλή δουλειά. Σε έναν καφέ τον είχα πείσει να πετάξει τα windows XP που είχε στο ήδη γερασμένο PC του (ένας Athlon XP 2100+ αν θυμάμαι καλά). Και έτσι έπραξε. Μάλιστα την επόμενη μέρα κιόλας προτού το βάλει μου έλεγε «Ubuntu Rules!!!!» περιχαρής (μάλλον νόμιζε ότι θα χακάρει καμιά τράπεζα ή δεν ξέρω τι).
Ένα πράγμα θα σας πω.
Το κράτησε 1 εβδομάδα και κυριολεκτικά πήγε έσκασε 50€ να περάσει windows.
Το λάθος ήταν δικό μου γιατί το promotion που του έκανα ήταν αυτό που περιέγραφε το άρθρο. Νόμιζε ότι θα έχει «καλύτερα/ελεύθερα» windows και προφανώς οι προσδοκίες του δεν ικανοποιήθηκαν. Τότε τον κατηγόρησα ότι δεν είχε την απαραίτητη υπομονή για να λύσει τα όποια προβλήματα του και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Ήμουν λάθος γιατί ο εν λόγω χρήστης ήταν ΗΔΗ ευχαριστημένος με τα windows.
Το εβαντζελαϊζινγκ μου έμπαζε από παντού αλλά τότε δεν το ήξερα. Το νεαρό της ηλικίας, μπα;;; Η αφέλεια μου ότι ούτε και εγώ τότε δεν ήξερα σε ποιους το linux μπορεί ΟΝΤΩΣ να προσφέρει κάτι ήταν το μεγαλύτερο λάθος και φυσικά έκτοτε δεν τρέχω από εδώ και από εκεί να προτείνω άπαντες «βάλτε linux να σωθείτε, πρέπει να αντισταθούμε στη δικτατορία των windows, της apple και της google» .
Άλλωστε η όποια αντίσταση (όπως ερμηνεύει την αντίσταση ο καθένας μας) πρώτα συστήνεται μυστικά, οργανώνεται και περιμένει τις κατάλληλες συνθήκες προκειμένου να κάνει την ύπαρξη της γνωστή.
Μπράβο Salih για το άρθρο σου (Σλούρπ!!)
Μου θύμισες πολλά και με προβλημάτισες για περισσότερα.
:)
Ακριβώς… Η ίδια ιστορία είμαι σίγουρος ότι την έχουν ζήσει και άλλοι. Διότι, αντί να ψάχνουμε που είναι το πρόβλημα και να το λύσουμε, προσπαθούμε απεγνωσμένα, πολλές φορές να περάσουμε το νόημα ότι το ένα είναι εναλλακτικό του άλλου.
Όχι, το ένα είναι ένα, το άλλο είναι άλλο… Αν δούμε την Google, θα δούμε ότι είχε πιάσει από νωρίς το νόημα και δεν προσπάθησε να περάσει το Chrome OS (linux) ως εναλλακτικό. Προσπάθησε να λύσει ένα απλό πρόβλημα:
» Ανοίγω τον υπολογιστή, περιμένω να φορτώσει ένα κάρο υπηρεσίες το λειτουργικό…. για να ανοίξω τον browser μου και να μπω στο internet…»
και το έλυσε όπως είχα παρατηρήσει ότι θα το κάνει το 2011 … https://cerebrux.net/2011/07/22/telika-i-google-me-to-chromebook-ke-i-canonical-me-to-ubuntu-pou-mas-pane/
Την επόμενη φορά που θα φάω σοκολάτα, θα την ονομάσω τυρόπιτα.
Σε μερικά χρονακια, θα το κανεις πιο συχνά με τα φαγητά… όταν θα βλέπεις να παίρνεις κυλά :)
Τελεια αποτύπωση του προβλήματος και σωστή καθοδήγηση για λυση .
Δεν ειμαι πολυ έμπειρος σε linux αλλά τα λατρέυω.
Προσωπικά όμως εχω κάποιες εμπειρίες στο στησιμο PC (για νεους χρηστες , που είναι πολλοι και αυξανωνται συνεχως καθως πλεον ειναι απαραιτητο σε ολους για συναλλαγες με το κρατος) .
Τα μηχανάκια που εχω στησει ηταν κυριως παλια PC που τα αποσύρανε καποιοι νεοι και τα πηραν οι γονεις τους για την απαραίτητη εξικίωση με την τεχνολογία. Η επιλογή λειτουργικού σχεδον παντα ήταν το Lubuntu για ευνόητους λόγους.
Το ζουμί τωρα ολων των παραπάνω ειναι οτι διαπίστωσα :
1. Η εγκατάσταση για μένα αλλά και η απομακρυσμένη διαχείριση είναι παιχνιδάκι.
2, Το Lιnux ερχεται με τις «μπαταρίες του», δηλαδή me μια απλη εγκατάσταση εχεις οτι χρειάζεσαι απο software, ευκολα γρήγορα και φυσικά δωρεαν.
3, To root access μου διασφαλίζει οτι ο απειρος χρήστης οσο και να προσπαθησει δεν μπορει να καταστρεψει το συστημα.
4, Ο απειρος χρηστης ειναι θυσαυρος για την κοινωτητα toy linux διοτι δεν εχει μολυνθει με τον ιό των windows. Eιναι παρθένος και δεν θα σε πρήξει για κατι που το εχει μάθει αλλιως και οπως λεει και ο συγραφέας του αρθρου, θα δαπανίσει ο εν δυνάμη εκπαιδευτης περισσότερη ενέργια για να ξεμάθει κατι απο τα windows.
5, απο το 5 μεχρι το 1000 δεν θα γραψω τους λογους επειδή βαριέμε :)
Με λιγα λογια για να κλείσω βλεπω τον πατερα μου και την μητερα μου να δουλευουν το PC πια, μετα απο χρονια, σαν τσακάλια. Οταν καποιος γνωστος μου τους θαυμαζει (διοτι εναι και σε μια προχωρημενη ηλικια) και του αναφερω οτι είναι σε περιβάλον λινουξ του πεφτουν τα μαλλια ! Σκεφτεται «γαμώτο εγω πως δεν τα κατάφερα να τα μάθω και τα μαθανε αυτοί !!
Το ίδιο ακριβώς με τον πατέρα μου. Έπιασε PC στα 60 του. Με Lubuntu και απλά διαβάζει εφημερίδες και ενημερωτικά site. Ουδέποτε με ρώτησε κάτι ποτέ. Ευτυχώς δεν χρησιμοποίησε ποτέ windows:)
οι φανατικοι οπαδοι των wind απλα ουτε τα wind γνωριζουν. Εχουν μαθει φανατικα να εκτελουν 2-3 κλασσικες λειτουργιες Word, Explorer, Fb. Αναθεμα και αν ποτε γνωριζουν τι σημαινει κανω partition τον σκληρο δισκο. Νομιζουν οτι τους βριζεις
Ναι, υπάρχει και αυτή η μερίδα ανθρώπων που τα θέλουν όπως τα θέλουν και δεν τους αρέσει να αλλάζει θέση ούτε χιλιοστό κάποιο εικονίδιο