Ubuntu Unity: Full Review, Μέσα και Έξω (Μέρος 3)

Ήρθε η ώρα να δούμε τι κάνει το Unity τόσο μοναδικό και το κάνει να ξεχωρίζει από τα άλλα γραφικά περιβάλλοντα. Το Ubuntu 11.04 όπως είδαμε, είναι διαθέσιμο για λήψη. Στο παρόν άρθρο το οποίο είναι και το τελευταίο, θα μπούμε στα βαθιά και θα εξετάσουμε κάθε γωνία του Unity ώστε να έχουμε μια όσο το δυνατόν πιο πλήρη εικόνα. Θα αναλύσουμε το γραφικό περιβάλλον, αλλά και τα ενδότερα του για να είμαστε ενημερωμένοι για τις νέες καινοτομίες που φέρνει το ανανεωμένο λειτουργικό σύστημα της Canonical.

Όσοι δεν έχετε διαβάσει τα προηγούμενα 2 μέρη, παρακαλώ κάντε το τώρα: Μέρος 1 και Μέρος 2

Εν τω βάθει

Ας δούμε στα γρήγορα τι κρύβει από κάτω του το Unity πριν δούμε τα ανώτερα στρώματα του γραφικού περιβάλλοντος.

Η ιπποδύναμη του Ubuntu προέρχεται από:

• Stable Linux kernel 2.6.38.4.
• Νέοι drivers/firmaware/ για υποστήριξη συσκευών.
• Νέοι drivers για κάρτες γραφικών NVIDIA και ATI/AMD
• Εργαλεία GNU gcc 4.5 για αρχιτεκτονικές i386, amd64, ARM omap3/omap4 και PowerPC.
• Όλα τα βασικά πακέτα του συστήματος χρησιμοποιούν πλέον την Python 2.7
• Intel IPS (Intelligent Power Sharing)
• Βελτιστοποιήσεις στα συστήματα αρχείων Btrfs, Ext4 και XFS
• X.org 1.10.0 και Mesa 7.10.1
• Μultitouch input extension (XInput 2.1) μαζί με uTouch για οθόνες αφής
• dpkg 1.16.0-pre για συμβατότητα με την νέα έκδοση του dpkg στο Debian
• Upstart 0.9.7-1. με υποστήριξη chroot, job/event visualization και την ενεργοποίηση υπηρεσιών από το D-Bus μέσω Upstart
• Unity 3D: γραμμένο σε C++ και βασίζεται στην OpenGL για κάρτες γραφικών με 3D επιτάχυνση
• Unity 2D: γραμμένο σε Qt για κάρτες γραφικών χωρίς 3D επιτάχυνση
• Gnome 2: Σε περίπτωση που δεν δουλέψει το Unity.

Μία εικόνα… 4 λέξεις.

Ας αρχίσουμε με αυτά που έχουν περισσότερη πλάκα και ξεχάστε τα παραπάνω που είναι μόνο για αυτούς που τους ενδιαφέρει πυρηνική φυσική… :mrgreen:

Ξέρω ότι όσοι δοκιμάσατε το νέο Ubuntu, οι περισσότεροι φρικάρατε… το ίδιο και εγώ. Η δύναμη της συνήθειας είναι δύσκολο να νικηθεί. Προσωπικά αισθάνθηκα το ίδιο προβληματισμένος όταν πρώτο-αντίκρισα γραφικό περιβάλλον σε Linux… πίσω στο 2001-2002. Φρίκη !!! Το Unity μου προκάλεσε ένα συναίσθημα που είχα ξεχάσει χρόνια τώρα. Ήταν ίδια με την απελπισία να βρω που είναι το κάθε πράγμα ή τα αντίστοιχά τους τα οποία είχα συνηθίσει στα Windows 2000.

Το ίδιο μπορεί να νιώσατε με το Unity αν ήσασταν επι χρόνια χρήστης Gnome 2. Όμως, όπως και την πρώτη φορά είχα φάει την φρίκη της ζωής μου με το Linux, έτσι και τώρα είπα θα το παλέψω… Έτσι μετά από μια με δύο μέρες γκρίνιας, άρχισα να αντιλαμβάνομαι οτι υπάρχει κάτι έξυπνο στην όλη φιλοσοφία του Unity. Κατάλαβα ότι οι μηχανικοί που είχε προσλάβει η Canonical, οι χιλιάδες εθελοντές coders/debuggers κατάφεραν μέσα σε 6 μήνες να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό.

Σταδιακά, μέρα με τη μέρα αναδυόταν μπροστά στα μάτια μου μια απλή διττή προσέγγιση που είχαν στην κατασκευή του Unity:

• Χρησιμοποίησε το μέγιστο δυνατό χώρο στο περιβάλλον εργασίας του χρήστη, για εξοικονόμηση χώρου.
• Ότι δεν χρειάζεται να φαίνεται, κρύψε το και ότι πρέπει να φαίνεται εμφάνισε το όταν το ζητήσει ο χρήστης για να μην μπλέκεσαι στα… μάτια του!

Οι παραπάνω δύο αρχές λειτουργίας του Unity θα γίνουν κατανοητά παρακάτω. Να σημειώσω μόνο οτι το Unity μπορεί να είναι κατασκευασμένο για οθόνες με λόγο 16:9, αλλά δουλεύει μια χαρά και στις οθόνες 4:3.

Έχω χωρίσει την παρακάτω εικόνα σε 4 διακριτά σημεία:

 

Βάση της αρίθμησης που έχω κάνει στην εικόνα, έχουμε :

1. Dash: Είναι ένα πάνελ στο οποίο χρησιμεύει για να κάνετε γρήγορες αναζητήσεις αρχείων και προγραμμάτων. Εν καιρό θα εμφανιστούν και άλλα “lenses” που θα επιτρέπουν μέσα απο το Dash να κάνετε αναζήτηση π.χ. για video στο youtube.com, ερωτήσεις για προβλήματα στο askubuntu.com και άλλα πολλά
2. Menu Indicator/Global menu: είναι η πάνω μπάρα που αναλαμβάνει να ενσωματώνει τα μενού των προγραμμάτων που ανοίγετε. Εμφανίζει ουσιαστικά το μενού π.χ. “Αρχείο, Επεξεργασία, Προβολή κ.λπ” του παραθύρου που έχετε ενεργό.
3. Indicators : Εκεί είναι είναι το ανανεωμένο system tray που εμφανίζει τη γλώσσα του πληκτρολογίου, τα e-mail, τον messenger, το όνομα χρήστη κ.λπ
4. Launcher : Είναι ο χώρος στον οποίο έχετε τις συντομεύσεις των αγαπημένων σας προγραμμάτων αλλά και των παραθύρων που έχετε ανοίξει.

 

Ελάτε να τα δούμε όμως με περισσότερες λεπτομέρειες το κάθε ένα απο αυτά

Dash

Ενεργοποιείται πατώντας το εικονίδιο με το σύμβολο του Ubuntu (οι προγραμματιστές του αναφέρονται σε αυτό ως “Big… freaking button”) ή πατώντας το πλήκτρο “Super” (αυτό με το επιβληθέν με το ζόρι, Windows σύμβολο) . Το πάνελ που εμφανίζεται είναι με μαύρο φόντο και με γκριζαρισμένο το Launcher ώστε η εστίαση του ματιού να γίνεται στο Dash. Στην πρώτη γραμμη βλέπετε το πεδίο αναζήτησης ενώ απο κάτω είναι η σειρά με τα 4 “lense” και τα 4 πιο χρησιμοποιούμενα προγράμματα. Σταδιακά θα εμφανιστούν και άλλα lense που μπορείτε να τα βάλετε στο Dash για να επεκτείνετε τις δυνατότητες αναζήτησης του.

Menu Indicator

 

 

Εμπνευσμένο απο το Mac OS αναλαμβάνει το ρόλο των μενού των παραθύρων και των προγραμμάτων. Το σκεπτικό είναι απλό, γιατί να έχετε το μενού στο ενεργό παράθυρο και η πάνω μπάρα να κάθετε άδεια; Όταν π.χ. έχετε ανοιχτά 2 παράθυρα του Nautilus και τα δύο έχουν το ίδιο μενού τα οποία καταλαμβάνουν χώρο απο το παράθυρο. Μεταφέροντας τα πάνω εξοικονομείται χώρος αλλά και αισθητικά είναι πιο λιτό το περιβάλλον. Με το Firefox γίνεται ακόμα καλλίτερα αντιληπτό η εξοικονόμηση χώρου όταν περιηγήστε σε ιστοσελίδες.

Κάτι ακόμα πολύ έξυπνο που κάνανε κατά την γνώμη μου, είναι όταν μεγιστοποιείτε ένα παράθυρο/πρόγραμμα η πάνω μπάρα του παραθύρου με τα κουμπιά “Κλείσιμο, Ελαχιστοποίηση, Μεγιστοποίηση”, ενσωματώνεται στην μπάρα του Menu Indicator για ακόμα περισσότερη εξοικονόμηση χώρου.

Επίσης όταν θέλετε να στοιχίσετε δύο παράθυρα στην ίδια επιφάνεια εργασίας, «αρπάζετε» την μπάρα του παραθύρου και τραβάτε το ένα δεξιά και το άλλο αριστερά και αυτόματα και τα δύο θα μοιραστούν τον διαθέσιμο χώρο.

Τέλος, το μενού των παραθύρων που βρίσκεται στο Menu Indicator, δεν εμφανίζεται πάντα, αλλά πρέπει να πάτε το ποντίκι πάνω στη μπάρα για να εμφανιστούν. Μόλις μετακινήσετε το ποντίκι, ξαναχάνεται… ώστε να μην μπλέκει στα … μάτια του χρήστη…

Indicators

 

Εδώ έχει πέσει πολύ δουλειά απο την έκδοση 10.04 του Ubuntu. Τα εικονίδια εμφανίζονται ομοιόμορφα και στο ίδιο χρώμα χωρίς να την διαταράσσουν. Παράλληλα το Banshee Music player έξυπνα έχει ενσωματωθεί στην διαχείριση του ήχου, ενώ οτι έχει να κάνει με επικοινωνία (e-mail, messenger, twitter, facebook κλπ) έχει ενσωματωθεί σε ένα “εικονίδιο φακέλου”. Επίσης η ώρα/ημερομηνία δεν είναι πλέον παθητικά αλλά κάνοντας κλίκ μπορείτε να προσθέσετε στο ημερολόγιο (Evolution) σας κάποια υπενθύμιση, κάποιο ραντεβού, κάποιο γεγονός κλπ.

Τέλος ένα από τα πιο όμορφα χαρακτηριστικά του πεδίου αυτού είναι η εμφάνιση “μηνυμάτων” του συστήματος (μαύρο μπαλονάκι) όταν π.χ. αλλάζει τραγούδι, έχετε μήνυμα στο e-mail σας, twitter κλπ.

Launcher

To Launcher εξαρχής μπορεί να σας φανεί ότι αποτελεί μόνο μια μπάρα με συντομεύσεις των προγραμμάτων σας. Είναι ίσως νωρίς να πούμε για τις δυνατότητές του αλλά γιατί στο μέλλον θα μπουν και άλλες δυνατότητές.

Καταρχήν τα εικονίδια που μπαίνουν εκεί “ζωντανεύουν” και εμφανίζουν νέες ιδιότητες χρήσιμες. Για παράδειγμα όταν έχετε ρυθμισμένο και ενεργό το Evolution Mail, εμφανίζεται ο αριθμός των email δεν έχετε διαβάσει. Επίσης, όταν χρησιμοποιείτε τη υπηρεσία διαδικτυακής αποθήκευσης Ubuntu ONE, όταν προσθέσετε αρχεία σε αυτό θα σας δείχνει του πρόοδο συγχρονισμού με μία μικρή μπάρα που γεμίζει.

Άλλες ιδιότητες που θα παρατηρήσετε να εμφανίζονται είναι όταν κάνετε δεξί κλικ επάνω σε ένα εικονίδιο, θα σας εμφανίζει επιπλέον επιλογές.

Τα παράθυρα που ανοίγετε ομαδοποιούνται στο ίδιο τύπου εικονίδιο. Αν παράδειγμα έχετε ανοίξει 2-3 παράθυρα του Nautilus, στο εικονίδιό του θα δείτε 2 μικρές παύλες. Ανάλογα με το πόσα θα ανοίγετε θα εμφανίζονται περισσότερες παύλες. Αν όμως γεμίσετε το Launcher με ανοιχτά παράθυρα τα οποία είναι άσχετα μεταξύ τους τότε θα παρατηρήσετε ότι τα τελευταία πιο χαμηλά εικονίδια πλαγιάζουν και δημιουργούν μια στοίβα. Μόλις όμως πάτε το ποντίκι επάνω τους επανέρχονται.

Επίσης όταν μεγιστοποιείτε κάποιο παράθυρο τότε το Launcher θα εξαφανιστεί όμορφα γλιστρώντας προς τα αριστερά… είπαμε εφόσον δουλεύεται σε κάποιο πρόγραμμα π.χ. Firefox δεν χρειάζεται να είναι μπροστά στα μάτια σας γιατί δεν έχει νόημα να πιάνει χώρο. Αν θέλετε να το εμφανίσετε απλά πηγαίνετε το ποντίκι στην αριστερή πλευρά της οθόνης και μετά απο λίγο εμφανίζεται.

Κάτι επίσης εντυπωσιακό είναι το πώς ειδοποιούν τα προγράμματα του Launcher για κάποιο γεγονός όταν έχετε μεγιστοποιημένα προγράμματα και είναι κρυμμένο αριστερά. Για παράδειγμα αν έχετε τον Firefox και κατεβάζετε κάποιο αρχείο, μόλις τελειώσει η λήψη του, το εικονίδιο θα “σκάσει μύτη” από αριστερά, θα τρεμοπαίξει για λίγο και μετά θα ξανά εξαφανιστεί ! Παράλληλα με αυτό θα δείτε μια μπλε γωνίτσα να εμφανίζετε επάνω τέρμα αριστερά, επάνω στο logo του Ubuntu.

Μπορείτε να μετακινήσετε τα εικονίδια του Launcher εκτός των 4 τελευταίων εικονιδίων:

• Αλλαγής επιφάνειας εργασίας
• Εύρεσης προγραμμάτων
• Εύρεσης αρχείων και φακέλων
• Κάδου ανακύκλωσης

Αυτά τα εικονίδια δουλεύουν με αριστερό όσο και με δεξί κλικ και προσφέρουν γρήγορη πρόσβαση στα αρχεία, προγράμματα, τις 4 επιφάνειες εργασίας και τον κάδο ανακύκλωσης.

Αν θέλετε κάποιο πρόγραμμα που έχετε ανοίξει να παραμείνει στο Launcher ως εικονίδιο, τότε κάνετε δεξί κλικ και επιλέγετε να παραμείνει στο Launcher.

Εκτός από την αναδιάταξη των εικονιδίων και την διατήρηση των εικονιδίων, μπορείτε με drag-n’-drop να βάζετε τα εικονίδια απο το Dash ή τα προγράμματα σας.

Τέλος αν κρατήσετε πατημένο το πλήκτρο “Super” θα δείτε τις συντομεύσεις του πληκτρολογίου που αντιστοιχούν στο άνοιγμα των στοιχείων του Launcher π.χ στο δικό μου Super+1 ανοίγει το Nautilus, Super+2 το Firefox κλπ.

 

Επιπλέον καλούδια…

Το Control Panel, που επί χρόνια ήταν κριμένο στο μενού, αυτή τη φορά είναι ορατό στο Ubuntu Unity. Αλλά μάλλον σε ένα παράξενο για πολλούς σημείο. Θα το βρείτε στο κουμπί επάνω δεξιά από το οποίο κλείνετε τον υπολογιστή σας.

Αφού το ανοίξετε θα δείτε ένα περιβάλλον που είναι οργανωμένο και γεμάτο με εργαλεία του συστήματος.

 

Σε αυτή την έκδοση, το Κέντρο Λογισμικού απέκτησε μερικές ενδιαφέρουσες δυνατότητες:

1. TestDrive : Δοκιμάζετε τις εφαρμογές, χωρίς να τις κατεβάζετε και χωρίς εγκατάσταση (ακόμα δεν ισχείει σε όλα)
2. Rate & Review: Μπορείτε πλέον να δείτε την βαθμολογία αλλά και τα σχόλια των χρηστών για τα προγράμματα που πρόκειται να κάνετε εγκατάσταση
3. Paid Apps: Εμπορικές εφαρμογές τις οποίες μπορείτε να αγοράσετε αν θέλετε. Εν καιρό θα μπουν και άλλες πολλές.

Επίσης το LibreOffice αντικατέστησε πλήρως το OpenOffice της Oracle και το Banshee 2.0 (με υποστήριξη συσκευών Android, iPod, iPhone ) τον RithmBox Music Player.

Το Ubuntu ONE, είχε και αυτό την τιμητική του με :

• Νέο γραφικό περιβάλλον για εύκολη διαχείριση
• Υποστήριξη Συγχρονισμού αρχείων, επαφών Gmail και Facebook, σελιδοδεικτών του Firefox

 

Επίλογος

 

Είμαστε στο 2011 και ίσως είμαστε από τις πιο τυχερές γενιές που υπήρξαν ποτέ. Μερικοί απο εμάς ζήσαμε την γέννηση και εξάπλωση του internet, την ανάπτυξη της τεχνολογίας, την γέννηση των smartphone και tablet. Παράλληλα όμως γεννήθηκε μια νέα γενιά καταναλωτών που χρησιμοποιούν τους υπολογιστές/smartphone/tablet και χαρακτηρίζονται ως η “γενιά των εικονιδίων”.

Τα πάντα πλέον καταλήγουν στα εικονίδια και στο “άγγιγμα”. Για πρώτη φορά το ανοιχτό λογισμικό ανεβάζει τον πήχη στον ανταγωνισμό παρουσιάζοντας το Desktop του μέλλοντος. Μπορεί εμείς οι παλιοί να αντιστεκόμαστε στο νέο, όπως οι γονείς μας στα smartphone/internet/υπολογιστές αλλά η νέα γενιά την αγκαλιάζει σαν αυτονόητα αγαθά.

Το Gnome 3 αλλά και το Unity παρουσίασαν ιδέες που θα γίνουν de-facto σε εμπορικά λειτουργικα συστήματα. Από την μία το Gnome 3 με μια πιο tablet κατεύθυνση στο γραφικό του περιβάλλον θα προσφέρει σε όλες τις διανομές μια νέα ενιαία ταυτότητα. Απο την άλλη το Ubuntu με το Unity πάει ακόμα παραπέρα δημιουργώντας ουσιαστικά ένα νέο λειτουργικό σύστημα και όχι απλά ένα γραφικό περιβάλλον όπως διαβάσατε μέχρι τώρα σε όλο το review .

Το Unity δίνει ταυτότητα και αναγνωρισιμότητα στο Ubuntu. Ενώ οι υπόλοιπες διανομές ουσιαστικά δεν θα ξεχωρίζουν εμφανισιακά στα μάτια των χρηστών/καταναλωτών, το Ubuntu θα το αναγνωρίζουν από μακριά. Έτσι όπως, όταν βλέπουμε σε ένα κατάστημα δυο υπολογιστές και καταλαβαίνουμε οτι το ένα είναι με Windows και το άλλο είναι Mac, έτσι και με το Ubuntu αμέσως θα το καταλαβαίνουμε όταν το δούμε. Το Ubuntu κατάφερε να μας παρουσιάσει το Desktop Linux που όλοι θέλανε. Έτσι θα τολμήσω να πω ότι η αγορά έχει 3 λειτουργικά συστήματα… το Windows, το Mac, το Ubuntu και μετά όλοι οι υπόλοιποι.

Σε γενικές γραμμές η βάση και τα θεμέλια έχουν μπει. Το Unity ετοιμάστηκε με κόπο και χρόνο μέσα σε 6 μήνες. Από μηχανικούς, εθελοντές και μεταφραστές (διαβάστε εδώ για τους Έλληνες μεταφραστές). Από εδώ και πέρα αρχίζουν οι προσθήκες και τα νέα χαρακτηριστικά. Το Ubuntu 11.04 έθεσε νέα standards και τόνωσε τον ανταγωνισμό μεταξύ των διανομών αλλά και στα εμπορικά λειτουργικά.